Ημικρανία :Τι είναι και πως Αντιμετωπίζεται

Οι ημικρανίες αποτελούν μια μορφή χρόνιας κεφαλαλγίας η οποία συνοδεύεται από μία σειρά έντονων νευρολογικών συμπτωμάτων.

Η ημικρανία αποτελεί μία συχνή κατάσταση ενώ δεν έχει περιγραφεί πλήρως ο μηχανισμός και οι αιτίες που την προκαλούν. Μπορεί να αποτελέσει μια οξεία ή και χρόνια πάθηση με εξατομικευμένα ή απρόσμενα συμπτώματα ως προς τον τρόπο εκδήλωσής της. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχει τρόπος να ανακουφιστούμε από τα συμπτώματα καθώς επίσης και να μειώσουμε τη συχνότητα εμφάνισής τους με την κατάλληλη θεραπευτική παρέμβαση.

Οι ημικρανικές κρίσεις μπορεί να διαρκέσουν από 4 έως και 72 ώρες και εμφανίζονται τόσο σε παιδιά όσο και ενήλικες, με μεγαλύτερη συχνότητα στις γυναίκες. Είναι σε μεγάλο βαθμό μια ορμονολογικά εξαρτώμενη αλλά και φλεγμονώδης κατάσταση και πιστεύεται ότι οφείλεται σε περιβαλλοντικούς παράγοντες, διατροφικές συνήθειες, ψυχικό στρέςκαθώς και σε μη καθορισμένες αιτίες.

Ποιος μηχανισμός προκαλεί την ημικρανία;

Ο μηχανισμός που προκαλεί την ημικρανία δεν έχει πλήρως αποσαφηνιστεί. Ωστόσο, ένας περιορισμός της αιματικής ροής στα αγγεία του εγκεφάλου, η οποία ακολουθείται από μεγάλη διόγκωση των αγγείων, ιδιαίτερα στο μπροστινό μέρος του εγκεφάλου και αυξημένη αιματική ροή, έχει ως αποτέλεσμα τα νεύρα που τα περιβάλλουν να εκλύουν πεπτίδια, δηλαδή χημικά σήματα που πυροδοτούν πόνο και φλεγμονή. Το αποτέλεσμα είναι η εμφάνιση έντονων πονοκεφάλων.

Πόσο συχνή είναι η ημικρανία;

Μετά την κεφαλαλγία τάσης, η ημικρανία αποτελεί τη συχνότερη αιτία πονοκεφάλου. Συγκεκριμένα, αφορά περίπου το 8-10 % του γενικού πληθυσμού. Βάση ερευνών, η ηλικιακή ομάδα που είναι πιο επιρρεπής σε ημικρανίες είναι από 25 έως 40 ετών, με τις γυναίκες να έχουν διπλάσια έως και τριπλάσια πιθανότητα σε σχέση με τους άντρες. Για αυτή τη συχνότητα και τη διαφοροποίηση ανάμεσα στα δύο φύλλα, πιθανολογείται ότι ευθύνονται οι γυναικείες ορμόνες.

Οι ημικρανίες, παρότι κάνουν την εμφάνισή τους στην εφηβεία και κορυφώνονται κατά την 4η δεκαετία της ζωής και συνήθως εξασθενούν σταδιακά και αισθητά μετά τα 60 έτη.

Παρότι οι κρίσεις ημικρανίας διαφέρουν στους ασθενείς, συνήθως ένα τυπικό επεισόδιο ημικρανίας εξελίσσεται στα παρακάτω 4 στάδια:

• Προειδοποιητικό στάδιο
• Αύρα
• Κεφαλαλγία
• Στάδιο αποδρομής

Εδώ αξίζει να σημειωθεί πως ένα άτομο που υποφέρει από ημικρανίες ενδέχεται να παρουσιάσει κρίσεις κατά τη διάρκεια της ζωής του με αύρα, χωρίς αύρα ή ακόμα και κρίσεις χωρίς το στάδιο της κεφαλαλγίας.

Το πρόδρομο ή προειδοποιητικό στάδιο, προηγείται της κεφαλαλγίας έως και 48 ώρες. Εδώ εμφανίζονται σημαντικές αλλαγές : στη διάθεση ,στα επίπεδα ενέργειας ,στη συμπεριφορά (με ευερεθιστότητα ή αγχώδης εκδηλώσεις) και την όρεξη (συνήθως αυξημένη κατανάλωση γλυκών-σοκολάτα)

Η αύρα αναφέρεται στην παρουσία εστιακών νευρολογικών συμπτωμάτων κατά τη διάρκεια ενός επεισοδίου ημικρανίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι περίπου το 1/3 των πασχόντων εμφανίζει κρίσεις ημικρανίας με αύρα. Συνήθως προηγείται του πονοκεφάλου και διαρκεί από 5 λεπτά έως και 1 ώρα. Εκδηλώνεται με τα ακόλουθα συμπτώματα:

• Oπτικές διαταραχές (λάμψεις φωτός ή τυφλά σημεία)
• Μούδιασμα (αρχίζει από το ένα χέρι και επεκτείνεται προς το ήμισυ του προσώπου)
• Διαταραχές του λόγου
• Ίλιγγος- ζάλη- ναυτία
• Σε σπάνιες περιπτώσεις ημιπληγίας όπου εμφανίζεται αδυναμία στο ήμισυ του σώματος, τα κινητικά συμπτώματα μπορεί να διαρκέσουν ημέρες έως και εβδομάδες.

Ακολουθεί η κεφαλαλγία με παλλόμενο πόνο στο ήμισυ του κεφαλιού (στο μέτωπο και τον κρόταφο), που συχνά συνοδεύεται από αδιαθεσία, έμετο ή εξαιρετική ευαισθησία στο έντονο φως, στις οσμές και στους δυνατούς ήχους, που μπορεί να διαρκέσει από 4 έως 72 ώρες. Παρότι ο πονοκέφαλος και τα υπόλοιπα συμπτώματα της αύρας υποχωρούν μετά από ένα σημείο, ο ασθενής κατά το στάδιο της αποδρομής εμφανίζει έντονη εξάντληση, ζάλη, αδυναμία στη συγκέντρωση και συναισθηματικές μεταβολές.

Αίτια ημικρανίας

Παρότι οι κρίσεις ημικρανίες είναι συχνά απρόσμενες, μελέτες πραγματικού κόσμου έχουν δείξει ότι πυροδοτούνται από ορισμένους παράγοντες.

Οι συνηθέστεροι είναι:

Οι ορμονικές αλλαγές στις γυναίκες. Οι διακυμάνσεις των οιστρογόνων, πριν ή κατά τη διάρκεια της έμμηνου ρύσεως, της εγκυμοσύνης και της εμμηνόπαυσης, φαίνεται να αποτελούν αιτία κεφαλαλγίας για πολλές γυναίκες.

Τρόφιμα και Ροφήματα. Αυτά περιλαμβάνουν το αλκοόλ, ειδικά το κρασί και την υπερβολική ποσότητα καφεΐνης και κακάο. Τα παλαιωμένα τυριά και αλμυρά και τα επεξεργασμένα τρόφιμα που περιλαμβάνουν το γλυκαντικό ασπαρτάμη και το συντηρητικό γλουταμινικόμονονάτριο (MSG), που βρίσκεται σε πολλά τρόφιμα.

Στρες. Το άγχος στην εργασία ή στο σπίτι αλλά και γενικότερα καταστάσεις που μας «πιέζουν» συναισθηματικά ενδέχεται να προκαλέσουν κρίσεις ημικρανίας.

Αισθητηριακά ερεθίσματα. Τα έντονα φώτα ή τα φώτα που αναβοσβήνουν ρυθμικά, οι δυνατοί ήχοι και οι έντονες μυρωδιές –αναθυμιάσεις όπως το διαλυτικό μπογιάς ή το παθητικό κάπνισμα μπορούν να προκαλέσουν ημικρανίες.

Μεταβολές του ύπνου. Η έλλειψη ύπνου και η κούραση/αφυδάτωση μπορεί να πυροδοτήσει ημικρανίες σε μερικούς ανθρώπους.

Η ημικρανία με ή χωρίς αύρα αποτελεί την συχνά αποκαλούμενη «κοινή ημικρανία» ή «επεισοδιακή ημικρανία». Είναι ο πιο κοινός τύπος με και στα συμπτώματα συγκαταλέγονται παλλόμενος πονοκέφαλος μέτριας έως σοβαρής έντασης στη μία πλευρά του κεφαλιού, επιδείνωση από τη συνήθη σωματική δραστηριότητα, ναυτία και ευαισθησία στο φως (φωτοφοβία) και στον ήχο (φωνοφοβία). Επίσης τα συμπτώματα της αύρας ξεκινούν περίπου 30 λεπτά πριν από την έναρξη του πονοκεφάλου και διαρκούν για ένα σύντομο χρονικό διάστημα. Η αύρα ενδέχεται να περιλαμβάνει απώλεια της ικανότητας ομιλίας, αισθητηριακές διαταραχές (π.χ. μυρμήγκιασμα ή μούδιασμα) και κινητικά προβλήματα (π.χ. αδυναμία στα άκρα) σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις.

Όταν οι ημικρανίες εμφανίζονται 15 ή περισσότερες ημέρες το μήνα σε περίοδο τριών μηνών ή περισσότερο, η κατάσταση ονομάζεται χρόνια ημικρανία.

Με την πάροδο του χρόνου τα άτομα με επεισοδιακή ημικρανία μπορεί να εμφανίσουν όλο και περισσότερους πονοκεφάλους για διάφορους λόγους, όπως αλλαγές στις ορμόνες, αυξημένο άγχος, ασθένεια ή αύξηση στη χρήση παυσίπονων φαρμάκων. Οι περισσότεροι πονοκέφαλοι μειώνουν το όριο για νέους πονοκεφάλους και η κατάσταση μπορεί να γίνει χρόνια με μικρότερη ανταπόκριση στη φαρμακευτική αγωγή.

Τέλος, η «σιωπηλή» ημικρανία είναι μια ημικρανία με πολλά κλασικά συμπτώματα ημικρανίας, μείον τον χαρακτηριστικό πονοκέφαλο.

Τα πιο κοινά συμπτώματα της «σιωπηλής» ημικρανίας είναι προβλήματα όρασης και αλλοιώσεις στην αντίληψη των χρωμάτων. Οι «σιωπηλές» ημικρανίες είναι πιο συχνές σε άτομα άνω των 50 ετών και μερικές φορές λανθασμένα διαγιγνώσκονται ως αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.

Εάν έχετε τακτικά συμπτώματα ημικρανίας κλείστε ένα ραντεβού στο εξειδικευμένο ιατρείο Κεφαλαλγίας και Ημικρανίας  για να συζητήσετε τα συμπτώματά σας και ενημερωθείτε για τη θεραπευτική της Ημικρανίας με νέα φαρμακευτικά σκευάσματα.

Επιμέλεια
Σταυρούλα Μάτση – Νευρολόγος, Διευθύντρια Νευρολόγος