Καρκίνος του τραχήλου της μήτρας

Ο μήνας Ιανουάριος έχει ορισθεί ως διεθνής μήνας ευαισθητοποίησης κατά του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας .

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) ,ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ο τέταρτος πιο συχνός καρκίνος της γυναίκας παγκοσμίως και ο δεύτερος σε συχνότητα στις νέες ηλικίες 15-40 χρονών. Δυστυχώς σε χώρες οικονομικά και κοινωνικά ασθενέστερες, που οι γυναίκες δεν έχουν τη δυνατότητα να προβούν σε γυναικολογικό έλεγχο με το Τεστ Παπανικολάου και να εμβολιαστούν έναντι του καρκίνου του τραχήλου, το ποσοστό των θανάτων ανέρχεται στο 90% των συνολικών θανάτων από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας που υπολογίζεται από τον ΠΟΥ στις 342.000 το 2020 ενώ τα νέα κρούσματα παγκοσμίως μόνο για το 2020 υπολογίζονται στις 604.000.

Στην χώρα μας συγκεκριμένα μέχρι το 2018 οι θάνατοι από καρκίνο του τραχήλου ανέρχονται στους 271 ανά έτος.

ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΜΟΛΥΝΣΗΣ

> Η βασικότερη αιτία -σε ποσοστό 99% όπως είναι κοινώς αποδεκτό από την επιστημονική κοινότητα- είναι η μόλυνση του τραχήλου της μήτρας από τον ιό HPV (Human Papilloma Virus) ,τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων και ειδικά η ομάδα των ιών υψηλού κινδύνου (High Risk).

> Άλλοι προδιαθεσικοί παράγοντες είναι :

· Η μη χρήση του προφυλακτικού, η πρώιμη έναρξη σεξουαλικών επαφών, η εναλλαγή πολλαπλών σεξουαλικών συντρόφων καθώς αυξάνει την πιθανότητα μετάδοσης ΣΜΝ , το κάπνισμα, το εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα λόγω συστηματικών νόσων (HIV/AIDS, HODGKIN ΛΕΜΦΩΜΑ κλπ).

· Προϋπάρχοντα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (Χλαμύδια, Σύφιλη, Γονόρροια κλπ).

ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΡΑΧΗΛΟΥ ΜΗΤΡΑΣ

Η πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας βασίζεται σε δύο πυλώνες :

1. ΤΑΚΤΙΚΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΟΣ ΈΛΕΓΧΟΣ που πρέπει σύμφωνα με τις συστάσεις να ξεκινάει σύντομα μετά την πρώτη σεξουαλική επαφή (αν και υπάρχει και η άποψη να γίνεται γύρω στα 21 χρόνια της γυναίκας). Να περιλαμβάνει εκτός των άλλων εξετάσεων, το Τεστ Παπανικολάου (κλασικό ή υγρής φάσης) και επί ενδείξεως αυτού ,HPV λοίμωξης DNA HPV(PCR) TEST (τυποποίησης).

Στο Τεστ Παπανικολάου ,αν υπάρχουν, θα φανούν έγκαιρα οι πιθανές αλλοιώσεις των κυττάρων του τραχήλου της μήτρας (ASCUS) και ίσως μία πιθανή αρχόμενη(LSIL|)CIN 1 -χαμηλόβαθμη ,που την παρακολουθούμε συνήθως ή και προχωρημένη (HSIL) CINII-CIN III -υψηλόβαθμη Δυσπλασία η οποία θεωρείται προκαρκινική αλλοίωση. Το CINIII εκτιμάται ως Καρκίνος 0 (μηδενικού) σταδίου ,αρχόμενος μη διηθητικός που χρειάζεται επεμβατική συντηρητική όμως αντιμετώπιση από τον εξειδικευμένο γυναικολόγο. Η αντιμετώπιση γίνεται με περαιτέρω έλεγχο και ειδικές εξετάσεις όπως με m RNA Test (APTIMA TEST),που δείχνει αν έχει ή όχι ξεκινήσει ο ιός την ογκογεννητική του δραστηριότητα επί υψηλού κινδύνου ιού και με Κολποσκόπηση με ή χωρίς βιοψία όπου θα προσδιοριστούν επακριβώς ο βαθμός και η βαρύτητα της HPV λοίμωξης.

Ακολουθώντας εν συνεχεία την σωστή θεραπευτική προσέγγιση του γιατρού της, η ασθενής θα παρακολουθείται ανά συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα με συγκεκριμένες οδηγίες, χωρίς επεμβατική προσέγγιση, με την γνώση ότι το ανοσοποιητικό της σύστημα ενδεχομένως να αντιμετωπίσει την HPV ΧΑΜΗΛΌΒΑΘΜΗ(LSIL)αλλοίωση επιτυχώς και να την εξαλείψει .

Σε HPV υψηλόβαθμη (HSIL) αλλοίωση θα υποβληθεί στη ενδεδειγμένη για την περίπτωση της επεμβατική αγωγή, η οποία θεραπεύοντας τις αλλοιώσεις που έχει προκαλέσει ο ιός HPV που δυνητικά μπορούν να της προκαλέσουν τον Καρκίνο του Τραχήλου της μήτρας θα της εξασφαλίσει την υγεία της .

Οι Επεμβάσεις αυτές είναι:

1. Αφαίρεση της ιστικής βλάβης με θερμική αγκύλη (LETZ LEEP LOOP)

2. Κωνοειδής εκτομή με LOOP η χειρουργικό νυστέρι.

3. L.A.S.E.R Χειρουργικό για αφαίρεση τμήματος του τραχήλου η Εξάχνωση του (VAP).

Αν η ασθενής ακολουθήσει με σύνεση και συνέπεια (σωστή περιοδικότητα )τον τακτικό της έλεγχο ,είναι απολύτως σίγουρο ,ότι θα έχει αποφύγει την ανάπτυξη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.

2. ΤΟ ΕΜΒΌΛΙΟ ΕΝΑΝΤΊΟΝ ΤΟΥ ΚΑΡΚΊΝΟΥ ΤΟΥ ΤΡΑΧΉΛΟΥ ΤΗΣ ΜΉΤΡΑΣ

Η πρόληψη της νόσου με την χρήση του εμβολίου, που φθάνει στο ποσοστό του 88% επί των εμβολιασμένων ,πρέπει να ξεκινήσει στη ηλικία 12-15 ετών τόσο στα αγόρια ,όσο και στα κορίτσια και ιδανικά προ της έναρξης των σεξουαλικών επαφών.

Σήμερα πλέον προσφέρεται το 9δύναμο εμβόλιο που περιλαμβάνει δύο χαμηλόβαθμα στελέχη ιού τον 6 και 11 που όμως προκαλούν τα γνωστά Κονδυλώματα που είναι συχνότατα στην χώρα μας και 7 υψηλόβαθμα στελέχη τα 16,18,31,33,45,52,,58.

Γνωρίζουμε σήμερα ,ότι και τα αγόρια και τα κορίτσια πρέπει οπωσδήποτε να εμβολιάζονται στην νεαρή τους ηλικία για να θωρακίζονται απέναντι στον ιό HPV που προκαλεί τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας ,του κόλπου του πρωκτού, όσο και του στοματοφάρυγγα. Ιδιαίτερα στους άνδρες παρουσιάζεται ο τελευταίος.

Το εμβόλιο γίνεται σε δύο δόσεις μέχρι τα 15 χρόνια τους (1η δόση και 6 μήνες μετά η δεύτερη) και σε τρείς δόσεις από 16 και άνω ( 1η δόση , 2μήνες μετά η 2η και 6 μήνες μετά η 3η ).

Περιορισμός ηλικίας δεν υπάρχει για τον εμβολιασμό (υπάρχει μόνο για την δωρεάν από το κράτος χορήγηση). Επίσης αν μία γυναίκα έχει ήδη μολυνθεί από κάποιο στέλεχος ,θα βοηθηθεί εξαιρετικά κάνοντας το εμβόλιο του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΗ από τα υπόλοιπα HPV ιικά στελέχη .

Η συχνότητα της εμφάνισης της HPV λοίμωξης (επιπολασμός ) διαφέρει από κράτος σε κράτος και από περιοχή σε περιοχή .

Δυστυχώς στην χώρα μας ο αριθμός των λοιμώξεων από τους ιούς HPV είναι εξαιρετικά υψηλός ,λόγω του χαμηλού αριθμού των εμβολιασμένων νέων ,της έλλειψης σεξουαλικής αγωγής και ενημέρωσης σε χώρες όπως πχ η Αυστραλία που τα παιδιά ,αγόρια και κορίτσια εμβολιάζονται συστηματικά στην παιδική τους ηλικία ,ο καρκίνος του τραχήλου τείνει να εξαλειφθεί .

Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας δυστυχώς δεν δίνει πρώιμη συμπτωματολογία.

Συμπτώματα όπως σταγονοειδής αιμόρροια μετά την επαφή ή ανάμεσα στις περιόδους ή εκτός περιόδου ή στην περίοδο της κλιμακτηρίου ή στην εμμηνόπαυση ή ακόμη και η εμφάνιση παθολογικών υγρών ή δυσάρεστης οσμής

πρέπει να οδηγήσουν την γυναίκα στον γυναικολόγο της ,για τον περαιτέρω έλεγχο και την ενδεδειγμένη θεραπεία.

Ο Διηθητικός καρκίνος του τραχήλου της μήτρας θα συμβεί μόνο σε γυναίκες που δεν παρακολουθούνται γυναικολογικά σε τακτά χρονικά διαστήματα.

Ο συχνότερος τύπος διηθητικού καρκίνου του τραχήλου της μήτρας είναι κατά 0-95% το επιδερμοειδές πλακώδες καρκίνωμα και μόλις 4-8% το αδενοκαρκίνωμα που όμως είναι πολύ επιθετικό και με βαρύτερη πρόγνωση.

ΤΡΟΠΟΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΡΑΧΗΛΟΥ ΜΗΤΡΑΣ

Μετά την Ιστολογική του επιβεβαίωση και την επιβεβλημένη Σταδιοποίηση ,η θεραπευτική προσέγγιση περιλαμβάνει :

1. Χειρουργική αντιμετώπιση ανάλογα με το στάδιο εξέλιξης της νόσου:

Ριζική υστερεκτομή, λαπαροτομικά, λαπαροσκοπικά, ρομποτικά με φρουρό λεμφαδένα και( πιθανόν) πυελικό λεμφαδενικό πλήρη καθαρισμό, ριζική τραχηλεκτομή σε αρχόμενο στάδιο διήθησης ΙΒ1 έως 2 εκ και σε νέες άτοκες ασθενείς, ριζικός πυελικός και ενδεχομένως παρααορτικός λεμφαδενικός καθαρισμός .

2. Χημειοθεραπεία.

3.Ακτινοβολία (εξωτερική ή εσωτερική)

4.Παρηγορητική –Συμπτωματική θεραπεία –φροντίδα.

Κλείνω το άρθρο μου με τις σκέψεις του συναδέλφου μου που μας αντιπροσωπεύει όλους τους γυναικολόγους :

«ΣΥΜΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ Ο ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΤΡΑΧΗΛΟΥ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΡΟΛΗΦΘΕΙ ΚΑΙ ΚΑΜΜΙΑ ΓΥΝΑΙΚΑ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΕΘΑΝΕΙ ΑΠΟ ΑΥΤΟ ΤΟ ΝΟΣΗΜΑ .ΕΝΑ ΜΕΛΛΟΝ ΧΩΡΙΣ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΤΡΑΧΗΛΟΥ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ.ΕΙΝΑΙ ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ ΜΑΣ ΕΧΟΥΜΕ ΤΗΝ ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΤΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΝΑ ΤΟ ΠΕΤΥΧΟΥΜΕ.»

(Dr. Nino Berdzuli.Διευθυντής προγραμμάτων Υγείας Χωρών ΠΟΥ/ΕΥΡΩΠΗ)

DR. ΑΝΔΡΕΑΣ ΦΩΚΑΣ MD, PhD

ΜΑΙΕΥΤΗΡΑΣ-ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ ΕΝΔΟΣΚΟΠΙΚΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΤΟΥ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ DOCTORS’ GENERAL CLINIC