Καρκίνος Μαστού
ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΜΑΣΤΟΥ – ΓΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί τον συχνότερο νεόπλασμα του γυναικείου πληθυσμού και τη συχνότερη αιτία θανάτου γυναικών ηλικίας μεταξύ 45 έως 60 ετών. Το 2008 υπολογίζεται πως 1,4 εκατομμύρια γυναίκες διεγνώσθη ότι πάσχουν από καρκίνο του μαστού. Τα τελευταία 25 χρόνια η επίπτωση της νόσου αυξήθηκε δραματικά, κυρίως στις δυτικές κοινωνίες. Η αύξηση γίνεται δυστυχώς με γρήγορους ρυθμούς, προσεγγίζοντας μόνο στην χώρα μας, τις 6.000 νέες περιπτώσεις κατ΄ έτος.
Παράγοντες που σχετίζονται με το δυτικό τρόπο ζωής, πρωτίστως διατροφικές συνήθειες, παχυσαρκία και έλλειψη φυσικής άσκησης, ευθύνονται για την αύξηση αυτή. Πάντως, μέσα στην ζοφερή αυτή εικόνα, υπάρχει και ένα ευχάριστο σημείο. Αυτό δεν είναι άλλο από το γεγονός, ότι ο αριθμός των θανάτων από τη νόσο μειώθηκε από το 1995 και μετά, κατά 3,4% κάθε χρόνο. Πέραν της προόδου στο επίπεδο της θεραπείας, το μεγάλο κομμάτι της επιτυχίας οφείλεται στην ενημέρωσης του γυναικείου πληθυσμού και στην βελτίωση της έγκαιρης διάγνωσης.
Ιστολογική ταξινόμηση καρκίνου μαστού
A. Πορογενής καρκίνος
1) Μη διηθητικός (in situ)
• Θηλώδης (ενδοκυστικός ή ενδοπορικός)
• Φαγεσωρικός
• Ηθμοειδής
• Συμπαγής
2) Διηθητικός
• Πορογενής διηθητικός, μη ειδικός τύπος με ή χωρίς σκιρρώδη αντίδραση
• Μυελοειδής
• Θηλώδης
• Βλεννώδης ή Κολλοειδής
• Διαφοροποιημένος σωληνώδης
B. Λοβιακός καρκίνος
1. Μη διηθητικός (in situ)
2. Διηθητικός
Γ. Σπάνιες μορφές καρκίνου
• Νόσος του Paget
• Φλεγμονώδης
• Ηθμοειδής
• Λιποεκκριτικός
• Αδενοειδής κυστικός
• Νεανικός εκκριτικός
• Μεταπλαστικός
ΠΩΣ ΠΡΟΚΑΛΕΙΤΑΙ Ο ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΜΑΣΤΟΥ- ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΑΙΤΙΕΣ
Επιδημιολογικές μελέτες έχουν αναγνωρίσει αρκετούς παράγοντες κινδύνου για τη νόσο. Οι κυριότεροι ως σήμερα αιτιολογικοί προσδιοριστές για τις νεοπλασίες του μαστού κατηγοριοποιούνται σε ορμονικούς, γενετικούς και περιβαλλοντικούς και είναι οι εξής:
1) Προχωρημένη ηλικία
2) Οικογενειακό ιστορικό:
• Δυο ή περισσότεροι συγγενείς με εμφάνιση της νόσου (μητέρα ή αδερφή)
• Ένας συγγενής πρώτου βαθμού
• Οικογενειακό ιστορικό καρκίνου ωοθηκών σε γυναίκα <50 ετών
3) Ατομικό αναμνηστικό:
• Προηγούμενο ιστορικό
• Μετάλλαξη σχετιζομένων γονιδίων BRCA1\BRCA2
• Εύρεση σε βιοψία μαστού άτυπης υπερπλασίας
• Εύρεση σε βιοψία μαστού LCIS ή DCIS
4) Ιστορικό αναπαραγωγής:
• Ατοκία
• Πρώιμη εμμηναρχή (έναρξη περιόδου) (ηλικία κάτω των 12 ετών)
• Όψιμη εμμηνόπαυση (ηλικία άνω των 55 ετών)
• Πρώτη τελειόμηνη κύηση μετά την ηλικία των 30 ετών
• Μακρά θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης με οιστρογόνα και προγεστερόνη
• Λήψη αντισυλληπτικών δισκίων για διάστημα πέραν της 6ετίας
5) Περιβαλλοντικοί παράγοντες
• Αύξηση σωματικού βάρους κατά την ενήλικο ζωή
• Καθιστική ζωή
• Κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών
• Έκθεση σε ραδιενεργό ακτινοβολία, ιδίως κατά την παιδική ηλικία
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΜΑΣΤΟΥ
• Το συχνότερο σύμπτωμα του καρκίνου του μαστού είναι κατά την αυτοεξέταση ή την εξέταση από ιατρό η τυχαία ανακάλυψη μιας ανώδυνης διόγκωσης, σκληρίας, ή πάχυνσης του μαστού.
• Παθολογική έκκριση από τη θηλή, εισολκή αυτής, ή έκζεμα αυτής ή της άλω είναι σπανιότερες εκδηλώσεις.
• Μεταβολές στο σχήμα όπως εντύπωμα ή ρυτίδωση του δέρματος, θρομβοφλεβίτιδα ή εξελκώσεις, οζίδια είναι εκδηλώσεις προχωρημένου νεοπλάσματος που σπάνια συναντώνται στις μέρες μας.
• Η τυχαία ψηλάφηση μάζας στη μασχαλιαία χώρα ως πρώτο ενόχλημα και συμπτώματα από μεταστάσεις είναι σπάνια.
• Η εκδήλωση του καρκίνου με άλγος δεν είναι ιδιαίτερα συχνό σύμπτωμα.
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΜΑΣΤΟΥ
Η τεράστια προσπάθεια ενημέρωσης των γυναικών για τον καρκίνο του μαστού που γίνεται σήμερα από τους ιατρικούς συλλόγους, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και οργανωμένα σωματεία οδηγεί στην έγκαιρη διάγνωση του σε αρκετές περιπτώσεις. Συγχρόνως οι διαγνωστικές δυνατότητες και το ευρύ φάσμα χειρουργικών και θεραπευτικών τεχνικών που έχει στη διάθεση του ο θεράπων ιατρός, υπόσχονται αύξηση της επιβίωσης και στις περισσότερες περιπτώσεις πλήρη ίαση.
ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Η επιλογή της χειρουργικής τεχνικής εξαρτάται από τα χαρακτηριστικά και την έκταση της νεοπλασίας. Η ογκεκτομή, η ευρεία τοπική εκτομή, η ολική μαστεκτομή, η εκτεταμένη ολική μαστεκτομή και η ριζική μαστεκτομή είναι οι κυριότερες επεμβάσεις. Τα τελευταία χρόνια όμως όλο και περισσότερο έδαφος κερδίζουν οι συντηρητικές χειρουργικές επεμβάσεις δηλαδή η ευρεία τοπική εκτομή και η τεταρτεκτομή. Οι επεμβάσεις αυτές διατηρούν το μαστό και επομένως έχουν καλύτερο κοσμητικό αποτέλεσμα. Σημαντική επίσης είναι η χειρουργική αφαίρεση των σύστοιχων λεμφαδένων και η εξέταση τους για πιθανή διήθηση με σκοπό τον καθορισμό της πρόγνωσης και τον προγραμματισμό της θεραπείας.
ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
Η ακτινοθεραπεία έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εδραίωση των συντηρητικών χειρουργικών επεμβάσεων και στη διατήρηση του μαστού. Επιπλέον ενδείξεις είναι η τοπική υποτροπή στο θωρακικό τοίχωμα και στους λεμφαδένες της μασχαλιαίας κοιλότητας και σε δευτεροπαθείς εντοπίσεις στον εγκέφαλο, στα οστά, στο νωτιαίο μυελό και αλλού.
ΟΡΜΟΝΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Η ανακάλυψη ορμονικών υποδοχέων σε καρκινικά κύτταρα του μαστού κατέληξε στην καθιέρωση της ορμονικής θεραπείας ως ένα από τα σημαντικότερα όπλα για την αντιμετώπιση του καρκίνου. Οι πιο συχνά χρησιμοποιούμενοι υποδοχείς είναι ο υποδοχέας οιστρογόνων και ο υποδοχέας προγεστερόνης. Οι μισοί περίπου ασθενείς που διαθέτουν οιστρογονικούς υποδοχείς θα ανταποκριθούν σε ορμονικούς χειρισμούς και εκείνοι που έχουν θετικούς και τους δυο υποδοχείς έχουν ακόμη μεγαλύτερη πιθανότητα (75%) για ανταπόκριση.
ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
Η προφυλακτική χορήγηση χημειοθεραπευτικών έχει αποδειχθεί ότι ελαττώνει την πιθανότητα υποτροπής της νόσου κατά την πρώτη 10ετία ιδιαίτερα σε προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με διηθημένους μασχαλιαίους λεμφαδένες, σε γυναίκες με μεγάλη πρωτοπαθή μάζα καθώς και σε εκείνες με αρνητικούς λεμφαδένες που εμφανίζουν όμως δυσμενείς προγνωστικούς παράγοντες