ΓΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ – ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΣΚΛΗΡΥΝΣΗ ΚΑΤΑ ΠΛΑΚΑΣ 

Η Πολλαπλή σκλήρυνση, είναι ένα χρόνιο νόσημα του κεντρικού νευρικού συστήματος. Πρόκειται για νόσημα αυτοάνοσης αιτιολογίας. Αυτό σημαίνει, ότι το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στη μυελίνη, μία ουσία που περιβάλλει τα νεύρα με σκοπό να τα προστατεύσει και επίσης βοηθά στην μετάδοση των νευρικών ώσεων (ερεθισμάτων). Αποτέλεσμα της «επίθεσης» αυτής, είναι η σταδιακή καταστροφή της μυελίνης (απομυελίνωση) και κατά συνέπεια, η διαταραχή της μετάδοσης των νευρικών ώσεων (ερεθισμάτων-πληροφοριών) από και προς τον εγκέφαλο. Η πολλαπλή σκλήρυνση είναι μία νόσος που παρουσιάζει μεγάλη κλινική ανομοιογένεια.

Ο τύπος, η βαρύτητα και η πορεία της ποικίλουν ανάλογα με την εντόπιση και την έκταση των βλαβών του ΚΝΣ. Χαρακτηρίζεται από περιόδους εξάρσεων και υφέσεων, που προοδευτικά οδηγούν κατά μεγάλο ποσοστό σε αναπηρία. Η νόσος είναι συχνότερη στις γυναίκες (1,5-2:1). Κυρίως προσβάλει άτομα ηλικίας 18-50, αλλά κάθε ηλικιακή ομάδα είναι δυνατό να προσβληθεί. Υπολογίζεται ότι παγκοσμίως 2,5 εκατ. άνθρωποι πάσχουν από πολλαπλή σκλήρυνση.

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΑΙΤΙΑ 

Η αιτιολογία του νοσήματος παραμένει άγνωστη. Η επικρατέστερη άποψη είναι, ότι ένας εξωγενής παράγοντας, πιθανόν ένας ιός, προκαλεί σε γενετικά προδιατεθειμένα άτομα μια παθολογική ανοσολογική αντίδραση, που κατευθύνεται εναντίον των πρωτεϊνών της μυελίνης. Έχει καταδειχθεί σχετικά με την εμφάνιση της νόσου, ότι υπάρχει γενετική προδιάθεση. Η νόσος πάντως δεν είναι κληρονομική, παρόλο που η συχνότητα της σε συγγενείς πρώτου βαθμού των πασχόντων είναι 20-30 φορές μεγαλύτερη απ’ ότι στο γενικό πληθυσμό.

ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ 

Η νόσος είναι πολυεστιακή (εντόπιση σε πολλές περιοχές του κεντρικού νευρικού συστήματος). Χαρακτηριστική είναι η πορεία της με εξάρσεις και υφέσεις, ή λιγότερο συχνά με σταδιακή εξέλιξη. Οι εξάρσεις μπορεί να διαρκούν από 24 ώρες, μέχρι ημέρες, εβδομάδες ή και περισσότερο. Μπορεί να αφήνουν ή να μην αφήνουν υπολείμματα, που όταν συσσωρεύονται προκαλούν άλλοτε άλλου βαθμού αναπηρία. Οι υφέσεις μπορεί να διαρκούν εβδομάδες, μήνες η και χρόνια.

Στην πολλαπλή σκλήρυνση δεν υπάρχει κλασσική κλινική εικόνα. Τα συμπτώματα ποικίλουν ανάλογα με την περιοχή του εγκεφάλου ή του νωτιαίου μυελού που έχει προσβληθεί. Τα συχνότερα συμπτώματα περιλαμβάνουν, μυϊκή αδυναμία, παραλύσεις μυών (μερικές εκ των οποίων μπορεί να επανέλθουν), οπτικές διαταραχές, μουδιάσματα στα άκρα, αστάθεια, διαταραχές από την ουροδόχο κύστη, δυσαρθρία, ζάλη κτλ. Συνηθισμένη είναι η έναρξη της νόσου με διπλωπία (τα αντικείμενα ορώνται διπλά), παραισθησίες ή αδυναμία ενός άκρου. Αρκετά συχνά επίσης, η νόσος μπορεί να ξεκινήσει με απώλεια όρασης από το ένα μάτι.

ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΔΙΑΓΝΩΣΗ 

Η διάγνωση βασίζεται στον χρόνο εκδήλωσης της νόσου (συχνότερη σε νεαρή ηλικία), στο χαρακτηριστικό ιστορικό των εξάρσεων και των υφέσεων, στην πολυεστιακή εικόνα και στις εργαστηριακές εξετάσεις. Η πιο ευαίσθητη εργαστηριακή εξέταση είναι η Μαγνητική Τομογραφία (MRI), που αποκαλύπτει την ύπαρξη ενδεχόμενων απομυελινωτικών εστιών, παλαιών ή και νέων στο ΚΝΣ. Μερικές φορές, κρίνεται απαραίτητη η οσφυονωτιαία παρακέντηση, μία διαδικασία λήψης υγρού από το κεντρικό νευρικό σύστημα (εγκεφαλονωτιαίο υγρό), τα αποτελέσματα της εξέτασης του οποίου, είναι  χαρακτηριστικά της νόσου.

Επίσης, έχει μεγάλη διαγνωστική σημασία και η μελέτη των προκλητών δυναμικών (οπτικά, ακουστικά, σωματοαισθητικά), μιάς εξέτασης που σχετίζεται με τον έλεγχο της λειτουργικότητας των νευρικών οδών, κατά την οποία είναι δυνατό να αποκαλυφθούν βλάβες, στο 70-80% των περιπτώσεων.

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ 

Θεραπεία για ίαση προς το παρόν τουλάχιστον δεν υπάρχει. Στις εξάρσεις της νόσου τα φάρμακα εκλογής είναι τα κορτικοστεροειδή (πρεδνιζόνη ή μεθυλπρεδνιζολόνη). Σε πολύ ήπιες υποτροπές δεν υπάρχει ανάγκη χορήγησης στεροειδών, καθόσον υποχωρούν αυτόματα. Ανοσοτροποποιητικά και ανοσοκατασταλτικά φάρμακα χρησιμοποιούνται ως προφυλακτική θεραπεία. Τα ανοσοτροποποιητικά φάρμακα (ιντερφερόνες τύπου Ι και γλατιραμέρη) χρησιμοποιούνται ευρέως, μειώνουν σαφώς τη συχνότητα των υποτροπών και υπάρχουν ενδείξεις ότι καθυστερούν την εξέλιξη της νόσου.

Από τα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα, περισσότερο έχει χρησιμοποιηθεί η αζαθειοπρίνη. Ένα νέο φάρμακο πολλά υποσχόμενο που χρησιμοποιείται ήδη στην Αγγλία έχει αρχίσει να βρίσκει εφαρμογή και στη χώρα μας στην κλινική Doctors Hostital. Το φάρμακο αυτό είναι το Mab Campath, ένα μονοκλωνικό αντίσωμα (alemtuzumab) το οποίο, από τα μέχρι τώρα δεδομένα, φαίνεται να έχει εξαιρετικά αποτελέσματα, τόσο όσον αφορά την εξέλιξη της νόσου αλλά και όσον αφορά τη βελτίωση της κλινικής και απεικονιστικής εικόνας των ασθενών.